‘Ook ik heb met mijn poten in de modder gestaan’

Tijdens zijn eerste missie in Bosnië komt Ludy de Vos, directeur van het Veteraneninstituut, in aanraking met de gruwelijke effecten van de oorlog. Terug in Nederland kan hij het moeilijk loslaten en werkt hij aan zijn herstel. De lessen die hij leerde, deelt hij nu met anderen. “Het is  belangrijk dat de samenleving achter ons staat.”

“Twee keer ging ik op missie: in 1994 naar Bosnië en veertien jaar later naar Afghanistan. Tijdens beide uitzendingen werden we geconfronteerd met het gebruik van geweld tegen ons; er raakten mensen gewond en sommigen sneuvelden. We konden de bevolking niet altijd helpen of beschermen en soms moest ik beslissen over leven en dood.

Met eigen ogen zag ik hoe kleine verschillen tussen mensen kunnen leiden tot onvoorstelbare gewelddadigheden. Dit doet wat met je als mens. Toen ik na mijn eerste missie terugkwam in Nederland raakte ik behoorlijk uit balans, ik moest op zoek naar zingeving in mijn leven. Mijn normen- en waardenpatroon was plotsklaps veranderd. Ik begreep de wereld om me heen niet meer en moest mezelf opnieuw uitvinden.

Het duurde zeker een half jaar om mijn gedachten en gedrag te ordenen en mijn gevoelens te duiden. Ik leerde anders te denken, bewuster te leven en zelf mijn rol in het verwerkingsproces te nemen. Nog steeds gaat er geen dag voorbij dat ik niet denk aan of praat over wat ik heb meemaakte tijdens mijn missies. Hier hamer ik ook altijd op bij anderen: vertel je verhaal en deel je ervaringen. Dit werkt preventief, helpt je gezond te blijven en is ook belangrijk bij het herstel als je onverhoopt beschadigd raakt. Het gevoel van machteloosheid, dat ik soms ervoer tijdens de missies, raak ik niet meer kwijt. Maar ik kan er goed mee omgaan.

‘Het is vreselijk als er vanuit diezelfde samenleving kritiek komt’

De lessen die ik leerde, geef ik in mijn werk terug aan militairen en veteranen die op missie zijn geweest. Ik weet waar ze doorheen gaan, ook ik heb met mijn poten in de modder gestaan. Ik wil hen helpen hun plekje in de samenleving terug te vinden. Anderen helpen is ook heilzaam voor mezelf. Veel militairen voelen zich vervreemd als ze terug zijn in Nederland. Ze hebben het gevoel dat de samenleving hen niet begrijpt. ‘Heb je al geprobeerd je verhaal te vertellen?’, vraag ik vaak. Echt, het begint bij jezelf. En de samenleving is er ontvankelijk voor.

Ook met de Walk4Veterans vertellen we het verhaal; door zichtbaar te zijn en interactie te creëren tussen militairen en burgers. Zodat de samenleving het belang van Defensie en de (na)zorg voor militairen en veteranen nog meer gaat inzien. Als militair zet je je leven op het spel, we worden op pad gestuurd door de samenleving. Het is vreselijk als er vanuit diezelfde samenleving kritiek komt. Wanneer alles faalt, een dialoog niet meer mogelijk is en er zelfs geweld moet worden toegepast, júist dan is het belangrijk dat de samenleving achter je staat.”

tekst: Annechien Willering